O Centro de Investigación Mariña da Universidade de Vigo acaba de sacar a concurso por 1,5 millóns de euros a construción dun buque oceanográfico de última xeración con propulsión híbrida enchufable, unha embarcación de tamaño medio -19,5 metros de eslora por 5,4 metros de manga- que fortalecerá a posición de Vigo, e de Galicia en xeral, na investigación oceanográfica costeira, permitíndolle abordar con maior garantía e competencia algúns dos desafíos sociais máis críticos relacionados co cambio climático e ambiental, a pesca, a biodiversidade ou a xestión de riscos.
“Esta ferramenta fortalecerá a posición do CIM e das ciencias mariñas en xeral a nivel nacional, brindando acceso á comunidade científica a observacións oceánicas in situ como unha infraestrutura habilitadora que xera datos de interese público, e que proporcionará información adecuada para apoiar o desenvolvemento da economía azul sostible”, explica o catedrático da Universidade de Vigo Daniel Rey, director do CIM, quen se amosa convencido de que o novo buque “axudará de forma importante a cumprimentar a misión do CIM de contribuír á conservación e uso sostible dos océanos, mares e recursos mariños a través da xeración e transferencia de coñecemento baseado na ciencia, a tecnoloxía e a innovación”, así como a alcanzar o obxectivo deste centro de ser “referencia internacional para a investigación mariña e actor clave na innovación, transferencia e divulgación azul no arco atlántico europeo”.
En plena capacidade operativa no primeiro semestre de 2024
Respectuoso co medio ambiente e cun modelo de xestión eficiente que facilitará a obtención de datos oceanográficos de gran calidade técnica, o buque estará acondicionado para realizar tarefas de investigación científica en mares e augas costeiras. Terá carácter híbrido enchufable e contará tamén, de maneira complementaria, cun sistema de propulsión de enerxía baseado en paneis solares con celdas policristalinas conectadas a un cargador e dous aeroxeradores vinculados aos seus sistemas de control.
O prego de condicións técnicas, de máis de medio cento de páxinas, define as características básicas do proxecto, desde as liñas xerais que caracterizarán a embarcación –de tipo monocasco e acabado do máis alto nivel de calidade-, ata os detalles da construción, da motorización e do sistema propulsor, pasando pola descrición dos equipos de goberno, navegación e comunicacións. Nel estipúlase que o prazo de execución é de 8 meses –contándose a partir da data na que se efectúe a sinatura e formalización do contrato- e a idea é que estea finalizado antes de que remate 2023.
“A plena operatividade do buque requirirá a instalación de determinados elementos en cuberta como un guindastre nun dos costados, un pórtico en popa e un cabrestante para o manexo e despregamento de equipos pesados como rosetas, testificadores, redes , ROVs, etc.”, explica o responsable do CIM, ao que engade que a maior parte destes equipos incorporaranse ao barco unha vez botado, aínda que no prego xa se establece que o buque debe de estar preparado estruturalmente para recibir estes elementos. “Isto levaranos a que, aínda que se poderá usar na súa configuración máis básica antes de que finalice o 2023, non alcanzará plena capacidade operativa ata a primeira metade do 2024”, aclara Rey.
Tanto para uso propio como doutras institucións
Esta nova infraestrutura será xestionada como un servizo xeral prestado pola Unidade de Medio Mariño da Estación das Ciencias Mariñas de Toralla, Ecimat, a través da plataforma web de solicitude de reserva e prestación de servizos existente neste centro, “como calquera outro servizo do CIM”. Ademais de para a propia comunidade universitaria, o barco estará tamén a disposición de calquera outra institución, galega, nacional e incluso internacional, tanto a través da rede europea de recursos biolóxicos mariños (EMBRC-ERIC) á que pertence á Ecimat, como do resto de infraestruturas europeas nas que participan os diferentes grupos de investigación da Universidade de Vigo adscritos ao CIM.
A embarcación proposta e o modelo de prestación de servizos están deseñados para levar a cabo misións de investigación científica pluridisciplinar tales como a análise das características físicas, químicas, ou biolóxicas da auga de mar e dos sedimentos, a realización de tarefas de observación e cartografía do ecosistema mariño, os seus hábitats, e dos fondos e subsolo mariño. Tamén terá capacidades para a instalación e recuperación de equipos oceanográficos fondeados, como é o caso das boias oceanográficas, o lanzamento de mostreadores e perfiladores e o apoio loxístico a vehículos submarinos non tripulados de mediano e pequeno tamaño.
“Será unha ferramenta clave para desenvolver proxectos propios con independencia, respondendo con rapidez a necesidades locais e rexionais, aumentando a súa relevancia e liderado no ámbito rexional e nacional”, afirma Rey, quen tamén fai mención a que, a nivel docente, o buque empregarase nos cursos de doutoramento, mestrado e no Grao en Ciencias do Mar, o que mellorará a formación práctica do alumnado. “Estamos seguros de que actuará moi positivamente a todos os niveis”, recalca o principal impulsor da iniciativa.
Presentación de ofertas ata o 25 de novembro
Segundo a documentación publicada na Plataforma de Contratación do Sector Público, as empresas interesadas teñen de prazo ata o vindeiro martes 25 de novembro (ás 23.59 horas) para presentar as súas ofertas. A adxudicación levarase a cabo mediante procedemento aberto e tramitación ordinaria.
A empresa seleccionada comprometerase a seguir todas as especificacións estipuladas nas condicións técnicas, así como a cumprir cos requisitos establecidos no prego de condicións, incluído a realización de probas de mar. Para garantir o correcto avance da construción, o prego de prescricións técnicas define varios fitos: primeiro, a finalización da construción do casco, aos catro meses da adxudicación; finalización da instalación da motorización, dous meses despois e superación das probas de mar no último mes de execución do contrato.
Avance importante para o CIM
Este proxecto está financiado con cargo á axuda concedida pola Axencia Estatal de Investigación, pertencente ao Ministerio de Ciencia e Innovación, para a adquisición de equipamento científico-técnico de última xeración no marco do Plan estatal de investigación científica e técnica e de innovación 2017-2020, resolta en novembro de 2021 e pola que se lle concederon á Universidade de Vigo un total de 3,5 millóns de euros, dos que 1,5 millóns correspondían á embarcación promovida polo CIM.
A construción do buque permitirá agora mellorar de xeito substancial as infraestruturas de investigación do CIM, entre as que se inclúen outras dúas embarcacións: o KrakenUno, de 7,50 metros de eslora, e Noctiluca, (Zodiac) de 5,99 m de eslora. “Proporcionaranos unha plataforma de observación sobre a que integrar un conxunto de instrumentos e equipamentos para alcanzar e manter estándares de calidade e a converxencia no uso de mellores prácticas para a observación dos océanos”, explica o director do centro, quen tamén fai fincapé na necesidade de “abordar problemas globais desde unha perspectiva local”.