Miles de persoas saíron á rúa este venres 17 de maio, Día das Letras Galegas, para secundar a manifestación convocada en Santiago pola plataforma Queremos Galego para esixir á Xunta que cumpra o Plan Xeral de Normalización Lingüística de hai 20 anos e actúe ante a "situación de emerxencia" na que se atopa o uso do idioma.
Segundo a organización, participaron na protesta unhas 15.000 persoas, aínda que a choiva intermitente --que fixo que por momentos tivesen que abrir os paraugas-- impediu que fose tan multitudinaria como outros anos. A marcha partiu da Alameda compostelá pasadas as 12:15 do mediodía cara a Praza de Galicia.
Tras percorrer varias rúas do Ensanche da capital, metéronse no centro histórico para finalizar, como todos os anos, en Praza da Quintana, onde se deu lectura ao manifesto titulado 'Galego vivo, Galiza viva' nun acto conducido pola actriz Isabel Risco, unha habitual destas convocatorias. Antes do inicio da manifestación, o portavoz de Queremos Galego, Marcos Maceira, explicou que esta xa habitual cita do 17 de maio busca reivindicar o esforzo dunha sociedade "que se preocupa día a día de normalizar" o idioma propia fronte "aos límites que se impoñen desde a Xunta de Galicia".
Neste sentido, cargou contra o decreto do plurilingüismo na educación aprobado en 2010 polo Goberno do entón presidente Alberto Núñez Feijóo, que fixa un ensino a partes iguais entre o castelán, o galego e o inglés. Respecto diso, Maceira reivindicou que o galego está vivo "grazas a un profesorado insumiso ás prohibicións" da Xunta e a un estudiantado "que responde as dificultades para falar galego" e "se revela". "Se o galego está vivo é grazas aos seus traballadores e traballadoras que o utilizan en todos os ámbitos onde, por desgraza, aínda está vetado", engadiu.
Ademais, o portavoz de Queremos Galego lembrou que neste 2024 se cumpren 20 anos da aprobación no Parlamento, por unanimidade, do Plan Xeral de Normalización que buscaba "reverter a situación crítica" que a lingua padecía xa entón. Unha situación que hoxe "é de emerxencia lingüística", tal e como alertou Maceira, porque a Xunta "aínda non activou" ese plan do que se deben cumprir "todos e cada un dos puntos". "Ese é o gran pacto nacional para a lingua que debe ser respectado e cumprido pola Xunta", insistiu. Non en balde, o portavoz de Queremos Galego aproveitou para pedir ao novo conselleiro de Cultura, Lingua e Xuventude, José López Campos, que "despois dun mes de ser nomeado" se reúna con eles e outros colectivos a favor do idioma.
"Defender o noso"
Como todos os anos, a protesta do 17 de maio foi secundada por outros colectivos culturais, políticos e sociais como a Asociación de Escritores en Lingua Galega, a CIG, Erguer, Avante LGTB+, entre outros. Tampouco faltou a alcaldesa de Santiago, Goretti Sanmartín, entre outros responsables públicos.
Este ano mesmo se observaron bandeiras palestinas e panos entre os asistentes para protestar contra os bombardeos israelís en Gaza. A manifestación congregou a miles de galegos convencidos da necesidade de "defender o noso". Non só pola lingua, senón tamén pola "identidade de Galicia como pobo".
Algún dos participantes, ante os micrófonos dos medios de comunicación, non dubidou en erixir o 17 de maio como "o día máis importante" para Galicia. "Porque expresamos as nosas letras, a nosa cultura. É un día de festa no país e no que se demostra o que somos, unha nacionalidade histórica".
Un home residente en Oviedo (Asturias) que se reivindicou como 'galego' e non 'galego', recoñeceu que, para el, o Día das Letras é "algo espiritual" dunha Galicia que "está adormecida". "A ver se aos poucos vai espertando", desexou. O ton festivo achegado pola música das gaitas --Dakidarría amenizou a chegada a Quintana-- e os cánticos reivindicativos como 'Na Galiza, en galego' foi a principal banda sonora deste 17 de maio polas rúas compostelás.
BNG, PSdeG y Sumar
Tampouco faltaron as xa habituais declaracións dos principais partidos da oposición galega para esixir á Xunta un impulso ao idioma, nunha semana na que o conselleiro de Cultura, Lingua e Xuventude chamaba a alcanzar un gran pacto unánime na materia.
A portavoz nacional do BNG, Ana Pontón, respondeulle este venres que, se de verdade quere ese consenso, é a Xunta do PPdeG a que debe "dar marcha atrás en todas as súas políticas en contra da lingua galega". A líder nacionalista pediu ese "cambio de rumbo" no Goberno autonómico porque "incumpre toda a lexislación" para defender o idioma e, mesmo, o Estatuto de Autonomía.
Pola súa banda, o eurodeputado socialista Nicolás González Casares centrouse en facer un chamamento a que o galego, igual que o catalán e o eúscaro, consigan ser oficiais na Unión Europea tal como o reclamou o Goberno de España en 2023 tras os pactos para a investidura de Pedro Sánchez. Así, o eurodeputado galego puxo o foco en que, se o PP apoia esta petición, será unha realidade "en cuestión de meses".
Tamén participou na manifestación unha delegación de Sumar Galicia, cuxo candidato ás europeas Juan Díaz Villoslada mostrouse "escéptico" por ese gran pacto pola lingua proposto polo conselleiro, á vez que apelaba a alcanzar esa oficialidade en Europa.