"Confinados no Río Miño": o peche da fronteira entre Galicia e Portugal convértese en documental

Se existe un punto onde a victoria na erradicación de fronteiras dentro da Unión Europea foi case total é no río Miño. Ou era. Antes da chegada da Covid e da recuperación das fronteiras físicas, o único que lembraba a división de dous países na franxa miñota era o propio río. Durante décadas veciños e veciñas de ambas marxes construiron unha identidade común que transcendeu do campo institucional, coa creación das eurocidades, para afondar nas relacións sociais, económicas ou culturais. As familias estaban formadas por persoas de ambas marxes, os veciños cruzaban a cotío as pontes para facer as tarefas da vida diaria e as empresas traballaban indistintamente para clientes de ambos países. Esta fronteira supón o 5% do total de quilómetros entre España e Portugal pero asume o 50% do tráfico de vehículos. Pero coa pandemia do coronavirus volveu o control policial, os peches e a vida dos habitantes miñotos cambiu radicalmente.

Detrás das perdas económicas, dos rodeos de centos de quilómetros para ir traballar, e dos gastos en combustible e de tempo hai historias persoais que son exemplo do que acontece a máis de 6.000 afectados e afectadas. Para darlles voz, a AECT Rio Miño, unha agrupación de municipios de ambas beiras da fronteira, lanzará o documental "Confinados no Río Miño".

Másnoticias

La Diputación espera que "nadie manche el nombre de las Rías Baixas" por el paso de La Vuelta en Pontevedra

05/09/2025

Un "baño de bosque" en el paraíso de las Rías Baixas que ocultó Google, el programa "+ Bosques" continúa

04/09/2025

Esta iniciativa pretende visibilizar e poñer cara e nome e apelidos aos afectados de que exista un paso aberto 24 horas na Raia. A intención é chegar coa peza audiovisual ao maior número de xente e ás autoridades galegas, estatais e tamén da Comisión Europea –polo que ademáis de utilizar o galego e portugués tamén se subtitulará en inglés-.

O documental foi elaborado polo director, realizador, guionista e actor Suso Pando. Ten unha duración de arredor dunha hora e, con imaxes do territorio transfronteirizo, recolle testemuñas directas de persoas que viviron o impacto do peche da fronteira no primeiro confinamento. Cunha visión económica e institucional de como se reivindicou a apertura dos pasos, insistindo en que o do Miño é un territorio moi dinámico económicamente, cunha interdependencia moi grande entre ambas beiras.

Noelia Salgueiro, veciña de Valença e traballadora en Tui, é unha das persoas nas que se exemplifica a situación. No documental explica que durante o primeiro confinamento tivo que marchar da súa residencia habitual, volver á parte española co seu fillo máis pequeño, e instalarse na casa de seus pais durante mes e medio porque por problemas administrativos non lle permitían pasar o control fronteirizo. “Españois e portugueses estamos todos mezclados, involucrados. Non saben as autoridades como se vive nesta zona”, criticou.

Outro dos casos narrados é o o da peiteadora Cecilia Puga, que vive en Arbo e ten o seu salón en Melgaço, ata onde diariamente percorre apenas 8 quilómetros que se converteron en centos ao ter que pasar polo paso de Tui obrigatoriamente durante o ‘encerramento’. “Só pido que me deixen traballar. Que os traballadores poidan pasar polos pasos habituais. Que poñan medios, porque se eu soubera isto nunca tería montado o meu negocio do outro lado”, explica.

Finalmente, Andreia Costa, veciña de Ponte de Lima e traballadora en Tomiño, expón que a interdependencia de ambas ribeiras é moi grande e que “o tecido económico que existe nestas vilas da raia queda destruido” co peche da fronteira.

O documental será presentado oficialmente de maneira presencial no territorio do Miño en canto se alivien as restricións da pandemia e os peches fronteirizos.

Rexistro de afectados

A posta no foco das persoas afectadas polo peche de fronteira é un dos obxectivos do AECT Rio Minho dende todos os ámbitos. Nestes momentos está activo un rexistro de persoas afectadas co fin de cuantificar as perdas das para reclamar indemnizacións.

No formulario online (tamén hai a opción de cubrir un PDF) as persoas interesadas deben deixar os seus datos persoais, aclarar se son particulares, empresas ou autónomos, o sector no que traballan (servizos, industria ou comercio), o número de viaxes que debe realizar entre ambos lados da fronteira, o número de quilómetros que percorren habitualmente coa fronteira aberta e coa fronteira pechada. Tamén se solicitan datos sobre os perxuízos padecidos: percorrer máis distancia e gastar máis tempo no traxecto entre a residencia e o lugar de traballo, aumento do custo do desprazamento, redución de clientes da outra marxe ou impedimento de atravesar a fronteira.