Nigrán recorda ao mestre Vázquez Grela asasinado polo franquismo no 36

O Concello de Nigrán adica o seu Mes de Recuperación da Memoria Histórica a José Vázquez Grela, mestre republicano de Nigrán asasinado o 12 de setembro de 1936. Así, esta mañá quedou instalado no parque inagurado no 2018 e que leva o seu nome (ao carón da Avenida Val Miñor, onde estaba a súa escola) un panel coa súa biografía, fotos e documentos da ‘Comisión Depuradora del Personal de Magisterio de Pontevedra’. Ao lugar acudíu o alcalde acompañado do neto de Grela, José Vázquez, e da edil de Cultura, Nuria Lorenzo. Posteriormente, desprazáronse a Panxón para depositar un ramo de flores no monumento adicada á 'volta dos nove' ao carón do Pavillón Municipal, no coñecido como o 'Xardín da Memoria'; onde estivo Pilar Vieitez, nora do asasinado Modesto Fernández 'Rei Chiquito'.

O Concello de Nigrán celebra cada ano desde 2015 o Mes da Memoria Histórica facéndoo coincidir precisamente coa coñecida como ‘Volta dos Nove’, un dos sucesos máis terribles da comarca porque supuxo a execución a sangue fría de nove veciños do Val Miñor o 15 de outubro de 1936. Nesta ocasión, debido ás actuais circunstancias sanitarias, non se celebrou ningún acto público.

Másnoticias

Nigrán estrena su gran ciclo de cine familiar gratis este sábado con un clásico infantil

08/11/2025

Nigrán ofrece una ruta gratuita para descubrir los secretos de Monteferro y sus murales

05/11/2025

“José Vázquez Grela é tamén protagonista dun dos episodios máis tristes da Guerra Civil en Nigrán e exercía a súa labor na escola situada nas inmediacións deste espazo público que rehabilitamos no 2018 e ao que bautizamos no seu nome. Consideramos unha obriga moral manter viva a nosa memoria, por iso era preciso instalar este panel, para que todos os veciños poidan coñecer quen era Grela e que inxusto final tivo; para que non se repita o peor da nosa Historia debemos coñecer estes episodios tan vergoñentos”, considera o alcalde, Juan González, quen como historiador recolleu este caso no seu libro ‘Nigrán. Memoria dunha Guerra 1936-1939’. “Os seus alumnos xamais puideron esquecer como a mañá do 12 de setembro de 1936 uns homes interromperon a clase para levarse a Grela e como minutos despois soaron cinco disparos”, escolma no seu traballo.

Natural de Ames (Padrón) coñeceu a súa muller Josefa Iglesias en Bos Aires, onde emigrou con 12 anos para gañarse a vida como panadeiro. O matrimonio tivo seis fillos e pasou uns anos en Cuba antes de retornar a Galicia. Foi xa na terra onde con 33 anos (1930) sacou as oposicións de Mestre Nacional e, tras diversos destinos, en 1932 tomou posesión en Nigrán. Dende a súa chegada ao municipio gañouse a admiración e respeto dos veciños grazas a súa bondade e disposición a axudar sempre.

Grela asumiu dende o inicio a presidencia do Consello Local de Primeiro Ensino, onde loitou por adecuar o ensino aos postulados máis renovadores e liberais, intentando levar a educación aos lugares máis afastados co fin de conseguir a alfabetización de toda a poboación e conquerir unha sociedade máis xusta e igualitaria. A súa labor non se limitaba aos cativos, tamén contribuía formando aos demais mestres da comarca e coa súa biblioteca participaba en tódolos eidos culturais de Nigrán. “En definitiva, era o prototipo de mestre da República, comprometido cos principios desa nova ensinanza e políticamente moi activo, ao punto de que foi un dos organizadores do mitin de xuño de 1936 nas Angustias a favor do Estatuto de Autonomía de Galicia ao que asistiría Castelao como orador”, resume González.